تاریخچه هیدروپونیک و قوم آزتک یا مایا و باغ گیاه شناسی و باغ معلق بابل

باغ های معلق بابل:

باغ‌های معلق بابل یا باغهای معلق سمیرامیس و دیوارهای بابل (عراق کنونی) یکی از عجایب هفتگانه می‌باشد. هردو این آثار ظاهراً به دستور بخت‌النصر دوم در حدود سال ۶۰۰ پیش از میلاد ساخته شده‌است. این آثار در نوشته‌های مورخان یونانی مانند استرابو و دیودوروس سیکولوس ذکر شده‌است ولی همچنان در مورد وجود آنها ابهاماتی هست. در حقیقت در هیچ یک از نوشته‌های بابلی در مورد وجود این باغ مطلبی ذکر نشده‌است. در طول قرنها این منطقه با باغهای نینوا درآمیخته ولی در حکاکی‌های موجود در آن نواحی روش‌های انتقال آب رودخانه فرات به ارتفاعی که برای این باغها احتیاج بوده‌است آورده شده‌است. این باغها برای خوشحال کردن همسر بخت‌النصر که بیمار بوده‌است ساخته شده‌اند.

امیتیس دخترهوخشتره (پادشاه ماد) با بخت‌النصر ازدواج کرد تا میان دو قوم صلح پایدار برقرار گردد. سرزمین ماد که آمیتیس از آن می‌امد سرزمینی سرسبز و کوهستانی و پوشیده از گیاهان و درختان مختلف بود ولی سرزمین بابل در منطقه‌ای مسطح و فلاتی خشک قرار گرفته بود. یکی از دلایل بیماری آمیتیس هم دوری او از سرزمین خوش آب و هوای خود بود بنابراین بخت‌النصر تصمیم گرفت باغهای معلق بابل را در ارتفاع برای همسر خود بسازد واژهٔ معلق که برای این باغها استفاده می‌شود در حقیقت به این معنی نیست که باغها به‌وسیله طناب یا ریسمان به یکدیگر متصل بوده‌اند بلکه احتمالاً ترجمه اشتباه کلمه‌ای یونانی به معنای تراس یا بالکن بوده‌است. استرابو در قرن اول قبل از میلاد می‌نویسد: تراسها در طبقاتی روی یکدیگر واقع شده بودند و هرکدام دارای ستونهای سنگی مکعب شکل توخالی بوده‌اند که توسط گیاهان پوشیده شده بود. تحقیقات بیشتر در منطقه بابل منجر به یافتن پایه‌های این ستون‌ها شده‌است.

چون باغ مانند دامنه یک تپه شیب داشت و بخش‌های متعدد آن طبقه طبقه روی هم قرار گرفته بودند، منظره کلی آن مانند یک باغ معلق بود. وقتی صفه‌های پلکانی صعودی ساخته شدند، در زیر آن‌ها تالارهایی احداث شد و درخت‌هایی در آن‌ها و بالای آن‌ها کاشته شد که به تدریج روی یکدیگر رشد کردند… سقف‌های این تالارها با شاه‌تیرهایی از جنس سنگ به طول ۱۶ پا محافظت می‌شد…

سقف روی این شاه‌تیرها نخست با لایه‌ای از نی که در لابه‌لای آن‌ها مقدار زیادی قیر ریخته شده بود پوشانده شده

و روی آن آجر پخته که در میان آن‌ها آهک ریخته بودند قرار داشت،

لایه سوم از سرب بود و سپس خاک ریخته می‌شد که رطوبت آن به پایین نفوذ نکند.

در پایین نیز زمین به اندازه کافی کنده می‌شد تا درختان بزرگتر بتوانند ریشه بدوانند

و در زمین هر نوع درخت کاشته شده بود و چون همه تالارها به حد کافی نور می‌گرفتند،

جایگاه‌های متعدد سلطنتی با تصاویر بسیار در آن احداث گردید

و در یکی از تالارها شکافی ایجاد شده بود

و در آن تجهیزاتی گذاشتند که آب تمام باغ را به حد وفور از رودخانه می‌گرفت و به همه جا توزیع می‌کرد.

منبع:ناردو, دان. امپراتوری ایران. ترجمهٔ مرتضی ثاقب‌فر. چاپ دوم. تهران: انتشارات ققنوس, ۱۳۸۰ – ویکی پدیا

احداث باغ هیدروپونیک شناور قوم آزتک :

سرخپوستان قوم “آزتک” با ابداعاتی که در بکارگیری باغ های شناور (floating gardens) داشتند، موجب تحیّر مهاجمان کشورگشای اسپانیایی گردیدند ولیکن امروزه کشاورزی هیدروپونیک بعد از قرن ها توانسته است، به عنوان تفکری نوین در پرورش محصولات کشاورزی بدون آسیب جدّی به محیط زیست، با بازده مناسب و کاهش هزینه های تولید مطرح گردد.

مطلب بالا از این مقاله:

Sweat , Michael & et al – ۲۰۱۸ – Building a floating hydroponic garden – University of Florida ; IFAS Extension

گذشته از اینها آزتک‌ها چندین باغ گیاه‌شناسی یا گیاه‌پروری داشتند که اروپائی‌ها تا آن زمان با چنین چیزی آشنا نشده بودند. در سرزمین آزتک‌ها شبکه بزرگی برای آبیاری زمین‌های کشاورزی ایجاد شده بود.

سران آزتک اشتهای سیری ناپذیری برای آدم‌خواری داشته‌اند. بر خلاف مایاها که قربانیان انسانی گاه به گاه و صرفاً تحت مراسم آیینی داشته‌اند، آزتک‌ها به بر پا کردن «جشن خون» وسلاخی آییتی دسته جمعی و آدم‌خواری سیاه و گسترده شهره بوده‌اند. مشاهده کشته شدن، و سلاخی آیینی صدها و بلکه هزاران نفر در یک شب، و تکرار مدام آن در سال، رعب و وحشتی فراگیر در سایر قبایل همسایه برانگیخته بود. استاد دانشگاه هاروارد، دیوید اس. لندز در کتاب خود «ثروت و فقر ملل» می‌نویسد که یکی از دلایل عمده‌ای که آزتک‌ها با ابعاد گسترده خون‌خواری و آدم‌خواری از مردم خویش، سال‌ها حکومت کردند، ایجاد جو وحشت بوده‌است.

از نظر تاریخی کشت هیدروپونیک به گذشته های دور برمیگردد. قوم آزتک در باتلاق های اطراف شهر، روی تیرهای چوبی به هم بسته شده که روی آب شناور بودند و با نوعی نی و جگن و گیاهان مردابی پوشیده شده بود و یک لایه کود پوسیده روی آن قرار داشت اقدام به کشت میکردند. ریشه گیاه داخل آب شناور بوده و گیاه را تغذیه مینمود. پس آنها نادانسته اقدام به کشت هیدروپونیک مینمودند.

هیدروپونیک در ایران

با استفاده از دانه های غلات، در عید نوروز سبزه عید پرورش میدادند که این نیز کشت هیدروپونیک است. ما در دوره آموزشی علوفه هیدروپونیک از چنین روشی برای پرورش جوانه های خوراکی مورد نیاز دام و طیور استفاده مینماییم.

هیدروپونیک در چین در سفر مارکوپولو

در قرن‌ سیزدهم‌ میلادی‌ مارکوپولو به‌ چین‌ رفته‌ و تفرجگاههای‌ قوبیلای‌ قاآن‌ را دیده‌ است‌. معمولاً در چین‌ باغ‌ به‌ طور طبیعی‌ به‌ وجود می‌آید، و تصویرهایی‌ که‌ نقاشان‌ چینی‌ با هنرنماییهای‌ خاص‌ خود کشیده‌اند، زیبایی‌ آنها را با جلوه‌های‌ خاصی‌ نشان‌ می‌دهد.

در سال ۱۹۲۰ ، فرانسیس بیکن، دانشمند انگلیسی بر روی باغ های بدون خاک مطالعه مینمود. مجموعه کارهایش تحت عنوان امواج هیدروپونیک به صورت مقاله منتشر شد.

در سال ۱۶۹۹ جان وود وارد دانشمند انگلیسی نتیجه گرفت که گیاهان در آب با مواد غذایی نسبت به اب بدون مواد غذایی بهتر رشد مینمایند.

در سال ۱۹۳۰ ویلیام گریکز دانشمند برکلی کالیفرنیا، مزایای باغبانی بدون خاک را ثابت کرد.

در سال ۱۹۳۸ دو دانشمند برکلی کالیفرنیا، دنیس هوگلند و دنیل آرنون روش کشت آبی برای پرورش گیاهان بدون خاک را منتشر نمودند. سه محلول غذایی توسعه دادند که تا امروز استفاده میشود.