هیدروپونیک چیست؟ مزایا و معایب و انواع روشهای کشت بدون خاک

هیدروپونیک چیست؟ در صفحه هیدروپونیک برای تازه کاران، تاریخچه سپس مزایا و انواع روشهای کشت هیدروپونیک یا بدون خاک و انواع بستر کشت بدون خاک را می آموزید

هیدروپونیک چیست؟

تاریخچه هیدروپونیک

کلمه هیدروپونیک از دو کلمه یونانی می آید، “hydro” به معنی آب و “ponics” به معنای کاشت است. مفهوم هیدروپونیک به حدود هزاران سال پیش برمیگردد. باغ های آویزان بابل و باغ های شناور چینی دو نمونه از اولین نمونه های هیدروپونیک هستند. دانشمندان در سال ۱۹۵۰ کشت بدون خاک را برای باغبانی آغاز نمودند. از آن به بعد کشورهای دیگر مانند هلند، آلمان و استرالیا با استفاده از روش های هیدروپونیک برای تولید محصولات کشاورزی با نتایج شگفت انگیز استفاده نمودند.  

A post shared by هیدروپونیک ایران (@hydroponicir) on Apr 21, 2018 at 11:17am PDT

 

مزایای هیدروپونیک چیست؟

هیدروپونیک اثبات شده است که مزایای متعددی نسبت به باغبانی خاک دارد. نرخ رشد گیاه هیدروپونیک ۳۰-۵۰ درصد سریعتر از یک گیاه خاکی است که تحت شرایط مشابه رشد می کند. عملکرد گیاه نیز بیشتر است. دانشمندان بر این باورند که دلایل متعددی برای تفاوت های زیادی بین گیاهان هیدروپونیک و گیاهان پرورش یافته در خاک وجود دارد. اکسیژن اضافی در محیط کشت هیدروپونیک به تحریک رشد ریشه کمک می کند. گیاهان با اکسیژن فراوان در سیستم ریشه همچنین مواد مغذی را سریعتر جذب می کنند. مواد مغذی در سیستم هیدروپونیک با آب مخلوط شده و به طور مستقیم به سیستم ریشه فرستاده می شوند. این گیاه نیازی به جستجو در خاک برای مواد مغذی که لازم است ندارد. این مواد مغذی چند بار در روز به گیاه تحویل داده می شود. گیاه هیدروپونیک نیاز به انرژی کم برای یافتن و تجزیه غذا دارد. سپس این گیاه از این انرژی ذخیره شده برای رشد سریعتر و تولید میوه بیشتر استفاده می کند. گیاهان هیدروپونیک نیز مشکلات کمتری را با آلودگی های عصبی، قارچ ها و بیماری ها دارند. به طور کلی، گیاهانی که از نظر هیدروپونیک رشد می کنند گیاهان سالم تر و شادتر هستند. باغبانی هیدروپونیک همچنین مزایای متعددی را برای محیط زیست ما ارائه می دهد. باغبانی هیدروپونیک به علت استفاده مجدد از محلول مواد مغذی، از آب قابل توجه کمتری نسبت به باغبانی خاکی استفاده می کند. با توجه به کمبود ضرورت، آفت کش ها کمتر در محصولات هیدروپونیک استفاده می شود. از آنجاییکه سیستم های باغبانی هیدروپونیک از خاک استفاده نمی کنند، فرسایش خاک دیگروجود ندارد. اگر روند کشاورزی همچنان سبب فرسایش خاک سطحی و هدررفت آب شود، ممکن است هیدروپونیک به زودی تنها راه حل ما باشد.  

A post shared by هیدروپونیک ایران (@hydroponicir) on Apr 10, 2018 at 12:33pm PDT

انواع بستر کشت هیدروپونیک

هدف از یک محیط رشدی، تشویق و پشتیبانی از سیستم ریشه گیاه و انتقال آب و مواد مغذی است. بسترهای مختلف رشد به خوبی در سیستم های هیدروپونیک مختلف کار می کنند. یک بستر زهکشی سریع مانند هیدروکورن یا شیل گسترش یافته به خوبی در یک سیستم جزر و مد کار می کند. هیدروکورن یک ترکیب خشتی سبک است. این بستر سبک اجازه می دهد اکسیژن زیادی برای نفوذ به سیستم ریشه گیاه وجود داشته باشد. هر دو نوع سنگ های رشد می توانند مورد استفاده مجدد قرار گیرند، اگر چه شیل احتمال شکستنش بیشتر است و ممکن است تا زمانی که Hydrocorn نباشد، ادامه یابد. این سنگ های رشد بسیار پایدار هستند و به ندرت pH محلول مواد مغذی را تحت تاثیر قرار می دهند.

پشم سنگ تبدیل به یک بستر بسیار پرطرفدار شده است.

پشم سنگ در اصل در ساخت و ساز به عنوان عایق مورد استفاده قرار گرفت. در حال حاضر پشم نوعی سنگ مناسب باغبانی وجود دارد. بر خلاف نوع عایق بندی، پشم سنگ باغبانی به صورت مکعب و بلوک ساخته می شود. پشم سنگ از سنگ های آتشفشانی و سنگ آهک تولید می شود. این اجزاء در دمای ۲۵۰۰ درجه و بالاتر ذوب می شوند. محلول مذاب روی یک سیلندر چرخان ریخته می شود و سپس به ورق، بلوک یا مکعب های مشابه می آید. از آنجا که پشم سنگ ۱۰ تا ۱۴ برابر خاک، آب را نگه می دارد و ۲۰ درصد هوا را بیشتر از خاک حفظ می کند، می توان آن را تقریبا در هر سیستم هیدروپونیک استفاده کرد. اگرچه باغبان باید مراقب pH باشد، زیرا pH پشم سنگ برابر با ۷٫۸ است و می تواند pH محلول غذایی را افزایش دهد. پشم سنگ را نمی توان به طور نامحدود استفاده کرد و اکثر باغبانان از مکعب پشم سنگ یکبار استفاده می کنند. از پشم سنگ معمولا برای جوانه زنی استفاده می شود. سایر بسترهای کشتی که معمولا استفاده می شود عبارتند از پرلیت، ورمیکولیت و انواع مختلف شن و ماسه. این سه بستر پایدار هستند و به ندرت pH محلول مواد غذایی را تحت تاثیر قرار می دهند. اگر چه، آنها تمایل به نگه داشتن رطوبت بیش از حد دارند و باید با گیاهانی که به این شرایط مقاوم باشند استفاده شوند. پرلیت، ورمیکولیت و شن و ماسه گزینه های بسیار ارزان و کارآمدی هستند که در سیستم های مکنده به خوبی کار می کنند، اگر چه آنها موثرترین بسترهای کشت نیستند. برای مطالعه بیشتر درباره بسترهای کشت هیدروپونیک این پستها را بخوانید:

۸ بستر کشت متفاوت هیدروپونیک یا کشت بدون خاک

چگونه یک بستر هیدروپونیک مناسب انتخاب کنیم؟ نکات انتخاب بستر کشت بدون خاک

مواد غذایی گیاه در کشت بدون خاک چگونه تامین میشود؟

اکثر اصولی که در مورد کودهای خاکی کاربرد دارند نیز برای کودهای هیدروپونیک یا محلول های مواد غذایی استفاده می شود. محلول غذای هیدروپونیک حاوی تمام عناصری است که گیاه به طور معمول از خاک دریافت می کند. این مواد مغذی را می توان در فروشگاه محصولات هیدروپونیک ایران خریداری کرد. اکثر آنها بسیار غلیظ هستند، از ۲ تا ۴ قاشق چای خوری برای ۴٫۵ لیتر آب استفاده می شود . کود هیدروپونیک مایع کمی گرانتر است ولی استفاده ان آسانتر است. آنها به سرعت و به طور کامل در مخزن حل می شوند و اغلب یک بافر pH اضافه می کنند. گونه های پودری شده ارزان قیمت هستند و نیاز به کمی دقت دارند. آنها باید کاملا مخلوط شوند و اغلب به طور کامل در مخزن حل نمی شوند. اکثرا یک بافر pH ندارند. مانند خاک، سیستم های هیدروپونیک را می توان با مواد مغذی ارگانیک یا شیمیایی کود داد. یک سیستم هیدروپونیک ارگانیکی نیاز به نگهداری بیشتر دارد. ترکیبات ارگانیک تمایل دارند که به هم بچسبند و باعث انسداد پمپ شوند. بعضی از باغبان هیدروپونیک به سادگی گیاهان هیدروپونیک خود را با مواد ارگانیک تغذیه می کنند،و مواد شیمیایی را به عنوان مواد غذایی اصلی سیستم استفاده می کنند. این کار به گیاهان امکان تامین پایدار مواد غذایی را بدون زحمت و هزینه نگهداری بالا در سیستم هیدروپونیک می دهد.

در کشت بدون خاک pH یا اسیدیته محلول غذایی در چه محدوده ای باشد

اکثر گیاهان می توانند به روش هیدروپونیک در محدوده pH پنج ممیز هشت تا شش ممیز هشت رشد کنند، ۶٫۳ بهینه به نظر می رسد. pH در یک سیستم هیدروپونیک بسیار ساده تر از pH خاک است. بسیاری از فروشگاه های حیوانات خانگی و هیدروپونیک کیت های آزمایش PH را می فروشند. قیمت آنها در محدوده قیمت ۱۵ هزار تومان تا ۳۵ هزارتومان بسته به محدوده و نوع آزمون که ترجیح می دهید، است. تست pH در یک سیستم هیدروپونیک آسان و ضروری است. اگر pH بیش از حد بالا یا پایین باشد، گیاه قادر نخواهد بود مواد غذایی خاصی را جذب کند و علائم کمبود یا بیش-بود نشان میدهد. pH باید یک بار در هفته بررسی شود. با اضافه کردن مقادیر کم پتاسیم  به محلول برای بالا بردن pH ، یا اسید فسفریک برای کاهش pH، تنظیم اسیدیته آسان است. همچنین چند نوع pH متر یا اسید سنج در دسترس وجود دارد. اسیدسنج دیجیتالی، امکان خواندن اسیدیته یا PH در سیستم را می دهند. pH متر از حدود ۱۰۰ هزارتومان تا 3 میلیون تومان در مدلهای قلمی و قابل حمل هزینه دارد و در اغلب موارد لازم نیست.

A post shared by هیدروپونیک ایران (@hydroponicir) on Apr 22, 2018 at 7:10am PDT

سیستم های هیدروپونیک به چند دسته تقسیم میشوند؟

سیستم های هیدروپونیک به عنوان فعال (اکتیو) یا غیر فعال (پسیو) شناخته می شوند. یک سیستم فعال هیدروپونیک عمدتا محلول مواد غذایی را با استفاده از یک پمپ، حرکت می دهد. سیستم های هیدروپونیک غیرفعال یا پسیو بر اثر مویرگی محیط کشت یا یک فتیله حرکت می کنند. محلول مواد غذایی توسط بستر کشت و یا مکنده جذب می شود و به ریشه ها منتقل می شود. سیستم های غیرفعال معمولا مرطوب هستند و به دلیل حضور رطوبت، اکسیژن کافی به سیستم ریشه برای نرخ رشد مطلوب عرضه نمی کنند. سیستم های هیدروپونیک به دو دسته بسته (قابل بازیابی) یا باز (غیرقابل بازیابی) دسته بندی میشود. سیستم های بسته یا قابل بازیابی یا سیستم های تجدیدپذیر (چرخشی) محلول مواد غذایی را دوباره استفاده می کنند. سیستم بسته یا غیرقابل بازیابی به معنای آن است که محلول مواد غذایی به محیط کشت افزوده می شود ولی به سیستم بر نمیگردد.

سیستم کشت عمیق یا کشت شناور یا DWC چیست؟

کشت عمیق آبی یا کشت شناور یا DWC ساده ترین نوع سیستم آبیاری است که برای هیدروپونیک استفاده می شود. در یک سیستم کشت عمیق یا DWC، شما از یک مخزن برای نگهداری محلول غذایی استفاده می کنید. ریشه های گیاهان شما در این محلول معلق هستند و به طور مداوم آب، اکسیژن و مواد غذایی دریافت می کنند. برای اکسیژن دار کردن آب، از حباب هوا در محلول غذایی استفاده میشود. ریشه های گیاهان نباید در آب غرق شوند – چیز عجیب و غریبی است که می توانید در مورد آن فکر کنید، اما می تواند برای بسیاری از باغبانان هیدروپونیک مبتدی، یک شروع جدی باشد. گیاهان شما در گلدان های خاصی قرار می گیرند و در بالای مخزن معلق میمانند.

مزایای کشت عمیق آبی یا کشت شناور

• بسیار ارزان است و برای ساخت در خانه آسان است
• به نگهداری فوق العاده کمی نیاز دارد
• محلول دهی تکرار میشود- مواد کمتری مصرف میشود

معایب کشت عمیق آبی DWC

• برای گیاهان بزرگ به خوبی کار نمی کند
• برای گیاهانی که دوره رشد طولانی دارند مناسب نیست

اگر به یادگیری این روش علاقه مند هستید، باید بدانید که میتوانید بسیاری از سبزیجات از جمله کاهو و … را در این روش پرورش دهید. حتی در نگهداری و تکثیر گیاهان زینتی نیز میتوانید از این روش استفاده نمایید. برای یادگیری کشت شناور یا کشت عمیق آبی اینجا کلیک کنید: دوره آموزش کشت شناور یا کشت عمیق آبی در خانه هیدروپونیک ایران

سیستم Wick یا مکنده چیست و چگونه کار میکند؟

سیستم مکنده یک سیستم هیدروپونیک غیرفعال است. این سیستم پمپ ندارد و هیچ بخش متحرکی ندارد. سیستم مکنده، ساده ترین نوع سیستم آبی است که می توان آن را ساخت و برای هزاران سال استفاده شده است، هرچند که در آن زمان یک سیستم هیدروپونیک محسوب نمی شد. مواد غذایی در مخزن ذخیره می شوند و با استفاده از یک فتیله شمع یا فانوس می توانند به وسیله خاصیت مویینگی به ریشه منتقل شوند. به عبارت ساده تر، محلول غذایى با مکیده شدن به سیستم ریشه گیاه انتقال می یابد. سیستم های ویک یا مکنده معمولا از ماسه یا پرلیت، مخلوط ورمیکولیت برای محیط کشت استفاده می کنند. سیستم مکنده برای راه اندازی و نگهداری آسان و ارزان است. اگرچه،به دلیل تمایل حفظ رطوبت محیط کشت، اجازه نمی دهد مقدار بهینه اکسیژن در اطراف ریشه حضور داشته باشد. سیستم ویک یا مکنده موثرترین روش برای باغبانی هیدروپونیک نیست.

سیستم Ebb و Flow یا جزر و مد یا سیل خشکی چیست و چگونه کار میکند؟

سیستم هیدروپونیک Ebb و Flow سیستم قابل بازیابی فعال است. سیستم Ebb و Flow یا سیستم جزر و مد از یک پمپ در مخزن استفاده می کند و گیاهان در سینی بالای مخزن قرار دارند. آنها طبق نظریه سیل و خشکی کار می کنند. مخزن، محلول مواد مغذی و پمپ را در خود نگه می دارد. هنگامیکه پمپ روشن می شود، محلول مواد غذایی به سینی فوقانی پمپ میشود و به سیستم ریشه گیاهان منتقل می شود. پمپ باید حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه باقی بماند، که یک چرخه سیلاب نامیده می شود. هنگامی که آب به سطح تعیین شده رسیده باشد، لوله یا اتصالات سرریز اجازه می دهد تا محلول مواد مغذی به مخزن منتقل شود. پس از چرخه سیل، محلول غذایی به آرامی به داخل مخزن برمیگردد. در طول چرخه سیل، اکسیژن کمی از سیستم ریشه با آمدن محلول مواد غذایی، دور می شود. همانطور که محلول مواد مغذی به مخزن منتقل میشود، هوای غنی از اکسیژن در محیط کشت افزایش پیدا می کند. این اجازه می دهد تا ریشه ها اکسیژن زیادی را برای به حداکثر رساندن مصرف مواد غذایی خود، دراختیار داشته باشند. پشم سنگ به طور معمول به عنوان بستر کشت در سیستم های Ebb و Flow یا سیستم جزر و مدی هیدروپونیک استفاده می شود. Ebb و Flow نیاز به نگهداری کمی دارد، و هنوز نوع بسیار موثری در باغبانی هیدروپونیک است ولی کمتر آن را خواهید دید.

عوامل موثر در آبیاری چرخه سیل:

• اندازه گیاهان شما
• نیاز آب گیاهان شما
• دمای هوا

مزایای سیستم جزر و مد:

• استفاده موثر از آب و انرژی
• قابلیت تنظیم متناسب نیازهای خاص شما

معایب سیستم جزر و مد:

• اگر پمپ یا تایمر خاموش شود ممکن است ریشه ها سریع خشک شوند
• از مواد زیادی برای بستر کشت در این سیستم استفاده میشود

تکنیک کانال تغذیه یا کشت در نوار محلول غذایی (آبرسانی) چیست و چگونه کار میکند؟

تکنیک نوار تغذیه یا سیستم NFT یک سیستم هیدروپونیک قابل بازیابی فعال است. باز هم با استفاده از پمپ های شناور و استفاده مجدد از محلول مواد غذایی، این سیستم کار میکند. سیستم تکنیک کانال تغذیه هیدروپونیک NFT از یک مخزن با یک پمپ شناور استفاده می کند که محلول مواد مغذی را به یک لوله رشد میفرستد، جایی که ریشه های گیاه در آن آویزان هستند. لوله رشد دارای شیب کمی است تا محلول مواد مغذی پس از عبور از ریشه، به مخزن بازگردد. محلول غذایی در طول ۲۴ ساعت در روز از ریشه عبور می کند. در کانال رشد به اکسیژن نیاز است . گیاهان توسط یک آویز یا یک سبد مناسب رشد می کنند و هیچ بستر کشتی استفاده نمیشود. سیستم تکنیک کانال تغذیه هیدروپونیک یا NFT بسیار موثر است. اگر چه، بسیاری از تولید کنندگان هیدروپونیک تازه کار برای یادگرفتن و سازگار شدن کمی دچار مشکل می شوند. همچنین خسارت در این سیستم می تواند جبران ناپذیر باشد. زیرا گیاه در این سیستم هیچ بسترکشتی برای حفظ رطوبت ندارد و هر دوره طولانی فاصله در جریان مواد غذایی باعث می شود ریشه ها خشک شوند و گیاهان می سوزند و احتمالا می میرند.

مزایای تکنیک کشت در کانال تغذیه

• به بستر رشد یا بستر کشت بسیار کمی نیاز است
• تکرار چرخه آبیاری به معنی هدر رفت کمتر مواد و آب است

معایب تکنیک کانال تغذیه یا نوار تغذیه

• از کار افتادن پمپ یا آبرسانی می تواند محصول شما را کاملا خراب کند
• ریشه ها می توانند بیش از اندازه رشد کنند و کانال ها را مسدود کنند

سیستم ابیاری قطره ای هیدروپونیک چیست و چگونه کار میکند؟

سیستم قطره ای میتواند یک سیستم قابل بازیابی یا غیرقابل بازیابی باشد و این سیستم فعال است. این سیستم از یک پمپ شناور در مخزن با لوله هایی که به هرگیاه می رود استفاده می کند. باغبان می تواند با هر نازل آبیاری قطره ای که می گذارد، میزان محلول برای هر گیاه را تنظیم کند. یک سینی زهکشی در زیر هر ردیف از گیاهان، محلول را به مخزن برمیگرداند، تا به راحتی بتوان این سیستم را به نوع قابل بازیابی فعال تبدیل کرد. در روزهای اول هیدروپونیک، محلول اضافی به داخل زمین هدر میرفت. سیستم های آبیاری قطره ای هیدروپونیک اغلب از پشم سنگ استفاده مینمایند. هرچند که هر بستر کشتی می تواند در این سیستم با تنظیم خروج آب از نازل قطره ای استفاده شود.

مزایای سیستم آبیاری قطره ای هیدروپونیک

• قابلیت بالای کنترل بر برنامه غذایی و آبیاری
• کمتر شکست میخورد
• نسبتا ارزان است

معایب سیستم آبیاری قطره ای هیدروپونیک

• پیاده سازی آن در یک باغ کوچک مشکل است
• تغییرات نامنظم pH و سطوح مواد غذایی (در صورت استفاده از سیستم محلول غذایی قابل بازیابی)
• هدر رفت بالا (در صورت استفاده از سیستم غیربازیابی یا باز)

خرید یک سیستم هیدروپونیک نسبتا گران یا ساخت یک سیستم کشت آبی بدون خاک توسط خود شما

این سوال پرطرفدار مربوط به هیدروپونیک است. آیا باید یکی بسازم یا یکی بخرم؟ ما به شما کمی از هردو راهکار را توصیه می کنیم. دوره های آموزش هیدروپونیک ایران را برگزینید. هزینه شرکت در این دوره ها از خرید ارزانترین دستگاه ها ارزانتر است. پس از یادگیری و درک شما می توانید ، بارها سیستم خود را تبدیل نمایید. اینجا کلیک کنید: دوره های آموزش هیدروپونیک در هیدروپونیک ایران اگر میخواهید خودتان یکی بسازید، پس از ثبت نام ، تحقیقات و آموزش خود را شروع کنید.  این  صنعت به طور مداوم در حال تغییر است و کتاب های زیادی وجود دارد که در قفسه ها هستند و قبلا منسوخ شده اند. ساخت اولین سیستمها توسط خودتان می تواند بسیار انگیزه بخش یا بسیار خسته کننده باشد. اغلب، کار شما آزمایش و خطا است، بنابراین صبور باشید. با مدرس دوره ها در ارتباط باشید. از طریق واتسپ و درج نظرات در هر درس سوالات خودتان را بپرسید.

باغبانی هیدروپونیک موج آینده است.

در حال حاضر در کالج های سراسر کشور، جوامع باغبانی محلی و در تحقیقات دولتی در دانشگاه های بزرگ و حتی سازمان ناسای امریکا مورد مطالعه قرار گرفته است. این نیز شروع یک سرگرمی جذاب است. هیدروپونیک سرگرم کننده، هیجان انگیز و آسان است که شما را درگیر خودش می کند. از اینکه این مقاله را خواندید متشکرم. شما می توانید این صفحه را در حساب کاربری خودتان به دوستانتان معرفی کنید. اگر هنوز در خبرنامه ما عضو نشدید، همین الان این کار را انجام دهید تا آخرین اخبار، آموزش، محصولات هیدروپونیک ایران در ایمیل شما باشد. چگونه هیدروپونیک یاد بگیرم؟ کافیست در دوره های آموزشی هیدروپونیک ایران شرکت نمایید. برای ثبت نام اینجا کلیک نمایید: دوره آموزشی هیدروپونیک ایران همچنین ما را در شبکه های اجتماعی اینستاگرام، تلگرام، توئیتر دنبال نمایید. آیدی ما در همه شبکه های اجتماعی یکسان است:

hydroponicir