امنیت غذایی چیست؟
سازمان ملل در سال ۱۹۸۶ امنیت غذایی را اینگونه تعریف میکند: دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یک جسم سالم میدانند. سه رکن اصلی امنیت غذایی عبارتند از:
- موجود بودن غذا
- دسترسی به غذا
- پایداری در دریافت غذا
یکی از عوامل مهم در تأمین امنیت غذایی جامعه، میل غذایی و دانش تغذیهای خانوادهها درباره در نظر گرفتن بودجه تهیه بهترین نوع غذای در دسترس و چگونگی تقسیم غذا در خانواده است. امنیت غدایی چه زمانی تأمین میشود؟ هنگامیکه سرانه سبد غذایی خانواده به صورت صحیح انتخاب و تهیه شود و برای افراد خانواده کافی باشد و به صورت صحیح پخته شود. با این روش عناصر غذایی سالم به صورت درست به سلولها و اندامهای بدن میرسد.
کشاورزی سنتی که دور از دانش و روش صحیح کشاورزی است چه بلایی بر سر انسان می آورد؟
آلودگی مواد غذایی به فلزات سنگین از جمله سرب و کادمیوم از راه کودهای فسفاته و لجنهای فاضلابی وارد گیاه شده و در اثر تغذیه دامها با علوفه آلوده و وارد شدن سرب و کادمیوم در شیر وارد چرخه غذایی انسان میشود.تغذیه با مواد غذایی آلوده به آفلاتوکسین مانند گندم و آرد، پسته، بادام زمینی و شیر باعث بروز سرطان کبد در انسان میشود. وجود بقایای سموم آلی کلردار که دسته بزرگی از حشره کشهای دفع آفات را تشکیل میدهند و از دیر باز علیه بیماری مالاریا و نیز آفات و حشرات مورد استفاده قرار میگیرند و آلودگی مواد غذایی از طریق مواد شیمیایی در صنایع بستهبندی نیز در سالهای اخیر نگرانیهایی را به وجود آوردهاست.
انسانها با چه چالشهای غذایی روبرو هستند؟
افزایش گرسنگی در جهان
ابتدای دهه ۱۹۹۰، افزایش تعداد افراد گرسنه جهان بعد از طی دو دهه روند کاهش دچار دگرگونی آشکاری شد. از آن پس به دلیل افزایش قیمت غذا در اثر بحران مالی، رو به افزایش گذاشت. از یک طرف دیگر بحران مالی موجب کاهش قیمت محصولات کشاورزی شد. وقتی تجارت محصولات کشاورزی و مبادلههای مرتبط با آن کاهش یابد، نیروی کار نمیتواند هزینه زندگی و تهیه غذا را تامین نماید.
نبود تعادل غذایی در رژیم غذایی انسانها
سوء تغذیه (تغذیه ناصحیح) ناشی از فقر یکی از دلایل عمده مرگ در سراسر جهان است. ولی امروزه بیماریهای مرتبط با رژیم غذایی نا متعادل مانند چاقی، بیماریهای قلبی، انفراکتوس و دیابت گسترش یافته است. پرخوری و عدم تحرک ناشی از زندگی مدرن و چاقی به چالش مهم بهداشت عمومی انسانها در کشورهای صنعتی تبدیل شده است.
نابودی محیط زیست و طبیعت
تخریب محیط زیست دو جنبه دارد. از یک طرف تولید محصولات غذایی، محدود میشود و کاهش می یابد. از سوی دیگر،فعالیتهای کشاورزی در مسیر تولید محصولات غذایی باعث از بین رفتن محیط زیست میشود. مشکلاتی مانند فرسایش خاک، آلودگی آب، انتشار گازهای گلخانهای و از بین رفتن تنوع زیستمحیطی، تهدیدی جدی علیه تولید جهانی غذا بهشمار میرود.
کرونا بر فقر و گرسنگی در جهان چه تاثیری دارد؟
ارزیابیها درباره تأثیرات بیماری کرونا نشان میدهد که فقر در جهان بیشتر و بسیاری از برنامههای فقرزدایی و بشردوستانه خنثی میشود. گزارش مذکور با استناد به نتایج دانشگاه سازمان ملل متحد میگوید: «تعداد افرادی که در فقر شدید قرار دارند و از درآمدی کمتر از ١,٩دلار در روز برخوردارند، افزایش بسیار چشمگیری خواهد داشت و پیشبینی میشود حدود ٤١٩میلیون نفر بر تعداد پیشین این گروه از فقرا افزوده شود که نتیجه آن قرار گرفتن بیش از یکمیلیارد و ١٧٨میلیون نفر در فقر شدید خواهد بود.» «نسبت فقرای دچار شده به فقر شدید از میزان آن در دهه ١٩٩٠ نیز بیشتر خواهد شد و تمام دستاوردهای فقرزدایی را در سه دهه گذشته به ناگهان خنثی خواهد کرد.» این گزارش میگوید که این افزایش فقر نقطه عطف مهمی در تاریخ این منطقه است.
آخرین گزارش آکسفام (نهاد جهانی مبارزه با فقر و نابرابری) میگوید ویروس کرونا بیش از آنکه افراد را بیمار کند، آنها را گرسنه میکند: «مشاغلی که فاقد دستمزد ثابت هستند، در شرایط همهگیری ویروس با مشکلات اساسی در تداوم معاش خویش روبهرو میشوند؛ برخی از افراد چارهای جز خروج از منزل و قرارگرفتن ناگزیر در معرض ابتلای ویروس ندارند.»
چگونه با قحطی و گرسنگی در زمان کرونا مقابله کرد؟
تاکنون بیش از ۳۰ هزار گونه گیاهی خوراکی شناسایی شده است که از بین آنها تنها ۲۰۰ گونه در مزارع کشت میشود. این در حالی است که کالری مورد نیاز نیمی از جمعیت جهان از ۸ نوع غله از جمله گندم، ذرت، برنج، جو، لوبیا و بادام زمینی تامین میشود.
یکی از راهکارهای فائو، کشت فصلی گیاهان بومی مغذی در مزارع است. این رویکردی است که در هند اتخاذ شده و ارزن در سطح وسیع کشت میشود تا کمبود غذا را از بین ببرد. همچنین صنایع غذایی باید میزان قند و نمک مورد استفاده در تولید محصولات خود را کاهش دهند.
حدود ۱۴ درصد از مواد غذایی، پس از تولید از بین میروند. حدود ۶۰ درصد از ریزمغذیها که مواد غذایی موردنیاز ارگانیسمها محسوب میشوند، به دلیل دورریز میوهها، سبزیجات و محصولات حیوانی، پس از تولید از بین میروند.
سیاستگذاری مناسب دولت در حمایت از رویههای مناسب کشاورزی، ماهیگیری، دامپروری و جنگلداری میتواند با هدف جلوگیری از سوءتغذیه و افزایش تنوع رژیم غذایی باشد. تمرکز بر تولید گیاهان پربازده کاهش یابد و توجه به تنوع و کیفیت محصولات افزایش یابد.
با هدف حفاظت از تنوع زیستی و منابع تامین غذا، نظارت صورت گیرد تا تنوع زراعی تقویت شود. تا کارآیی و درآمد بخش کشاورزی افزایش یابد.
برنامه هایی که پیش از کرونا میخواستند به تامین غذا و گرسنگی کمک کنند چه بودند؟
تا سال 2050 میلادی ، ساکنان زمین 2 میلیارد و 500 میلیون نفر افزایش خواهد یافت و به 9 میلیارد و 72 میلیون نفر خواهد رسید. هم اکنون یک نفر از هر هفت نفر ساکن جهان از گرسنگی و سوء تغذیه رنج می برد.
انجمن بین المللی غیر انتفاعی کشاورزی، حدود 180 شرکت کشاورزی از آمریکا، کشورهای آسیا و اروپا را در ابتدای سال 2016 با هم متحد کرد. و روش کشت عمودی با استفاده از روش هیدروپونیک و هواکشت را به عنوان کشاورزی آینده اعلام نمود. در 2013 شرکت ژاپنی « اسپرید» 21 هزار بوته کاهو در کارخانه تره بار سبز « کامئوک» در حومه کیوتو تولید میکرد. این شرکت کاهوها را در بیش از 2000 مغازه ژاپن در همان روز برداشت محصول به فروش میرساند.
در ماه اوت سال 2015، شرکت فوق الذکر ساخت کارخانه دوم را اعلام کرد که 30 هزار بوته کاهو در روز تولید خواهد کرد.این کارخانه در شهر علمی « کئیخان» ساخته خواهد شد که پس از « سوکوبا» دومین شهر بزرگ علمی در ژاپن است. این کارخانه در سال 2017 راه اندازی خواهد شد و با استفاه از تازه ترین فناوری به تولید 30 هزار بوته کاهو در روز میپردازد. شرکت « اسپیرید» ژاپن قصد داشت 20 کارخانه تولید بوته کاهو در پنج سال آینده در ژاپن بسازد و هدف خود را اشغال 10 درصد بازار کاهو در ژاپن — 150 میلیارد « ین» قرار داده است.
سیندزی اینادا مدیر اجرایی شرکت ژاپنی بزرگترین تولیدکننده کاهو در جهان در باره ویژگی های سیستمها میگوید: ویژگی این سیستم در بازیافت و پردازش آب است که استفاده دوباره 98 درصد آب استفاده شده را ممکن می سازد. برای پرورش سبزیجات از لامپهای نوری ویژه « ال.ای.دی» استفاده می کنیم که مخصوص پرورش تره بار است و فناوری جدید که اجرای تمام سیکل تولید از تقسیم بندی بذر تا برداشت محصول بطور اتوماتیک را ممکن می سازد. بدین ترتیب مخارج تولید تا 30 درصد کاهش خواهد یافت.»
سیندزی اینادا میگوید: در کارخانه جدید روند پرورش تره بار از آغاز تا پایان اتوماتیک است. شاید همه فکر کنند که ما از روبات استفاده می کنیم. ما توانستیم فرایند کار در گلخانه ها را بدون شرکت انسان و با کمک اتوماتیک کردن روند پرورش و اتحاد دو شیوه کار پیاده کنیم — حمل و نقل اتوماتیک و کشت با استفاده از فناوری روباتی. تقش انسان در این روند ، بریدن کاهو و بسته بندی آن و کنترل دقیق بر کار کارخانه است. سیستم اتوماتیک مخارج را کاهش می دهد که برای بودجه شرکت یک نکته مثبت است.
هیدروپونیک چگونه میتواند به تامین غذا و امنیت غذایی و کاهش فقر و قحطی در جهان کمک نماید؟
آیا میدانید در کشت هیدروپونیک شما میتوانید هر نوع گیاهی را پرورش دهید؟ به غیر از کاهو می توان هر نوع تره بار دیگری را پرورش داد. بعلاوه بر اساس روش هیدروپونیک می توان گوجه فرنگی، توت فرنگی، فلفل و دیگر سبزیجات را پرورش داد. برگ چغندر و اسفناج از تقاضای زیادی در بازار برخوردار است.
اهمیت خاک حاصلخیز کشاورزی و آب در تأمین غذای بشر برای همه مشخص شده است. بسیاری، غذا را نفت جدید و خاک را معادل طلا میدانند. شاید همین موضوع سبب شد تا محققان ژاپنی برای ریشه کنی گرسنگی، کشاورزی را با فناوری گره بزنند و در این کشور برای نخستین بار یک مزرعه روباتیک طراحی شود که از طریق آن روباتها بتوانند در هر نقطه از کره زمین، کار کشاورزی را انجام دهند. «شینینگ انادا» مدیر عامل کمپانی اسپرید اعتقاد دارد در صورت ایجاد مزرعههای روباتیک انبوه، هم میتوان به سود مناسب رسید و هم گرسنگی را تا حد زیادی در جهان کاهش داد.
شرکت فیلیپس نیز برای حل مشکل گرسنگی در جهان، مزرعههای داخلی را پیشنهاد داده که گیاهان بدون نیاز به خاک یا نور خورشید، تنها با نور چراغهای LED پرورش مییابند و از خسارتهای سیلاب، خشکسالی، آفات و… نیز در امان میمانند. این شرکت تاکنون مزرعه داخلیGrowWise City را در هلند راهاندازی کرده است؛ مزرعهای 2هزار و 500مترمربعی که محققان در آن مشغول کار هستند و کشاورزان میتوانند در تمام طول سال محصولاتی سالم و تازه را برداشت کنند.
GrowWise City، یک محیط تمیز است که یک رشته چراغ LED متصل به همدیگر با توجه به نیاز هر گونه گیاهی، نور مورد نظر را تأمین کرده و بدون استفاده از آفت کش، محصولاتی کاملاً ارگانیک تولید میشود. این مزرعه مکانیزه در 4طبقه و 8 اتاق با شرایط آب و هوایی و دماهای مختلف طراحی شده که در اتاقهای مختلف توت فرنگی و سایر سبزیجات کشت میشود و انتظار میرود در آینده نزدیک به سوی کشت گندم و سیب زمینی هم پیش بروند.
برخی محققان یکی دیگر از راهکارهای فناورانه برای مقابله با گرسنگی جهانی را پرینت سه بعدی میدانند و حتی از آن به عنوان دومین انقلاب سبز در تولید غذا یاد میکنند.هرچند هنوز با کمک این فناوری نمیتوان محصولی کشت کرد ولی یک مهندس با نام «انجان کنترکور» معتقد است پرینت سه بعدی، یک پتانسیل است.
وی که برای ایدهاش جایزه ناسا را به خود اختصاص داد در نخستین گام موفق شد یک پیتزا برای فضانوردان پرینت کند و حالا هم معتقد است با مخلوط کردن پودر چربی، کربوهیدرات و پروتئین با روغن و آب میتوان با کمک پرینتر سه بعدی غذا تولیدکرد به این ترتیب حتی اگر مردم به مواد تازه دسترسی نداشته باشند گرسنه نمیمانند و همه نیازهای بدنشان تأمین میشود.
همه میتوانند با کشت خانگی هیدروپونیک، گیاهان مختلفی پرورش دهند و رژیم غذایی خودشان را تنوع بخشند. در هیدروپونیک ایران شما میتوانید در دوره های آموزشی هیدروپونیک ثبت نام نمایید. از منو به صفحه دوره های آموزشی بروید و در دوره کشت شناور ثبت نام نمایید.
2 پاسخ
با سلام و تشکر از موضوع بسیار مفیدتان
همیشه در این فکر بودم که چگونه در مناطق قحطی زده و بدون غذا، مردم در خانه های خودشان میتوانند غذا تولید کنند. این موضوع مخصوصا در شرایط جنگی مانند کشور یمن بسیار اهمیت دارد. به نظر میرسد روش کشت هیدروپونیک روشی بسیار مناسب در این خصوص است. فقط باید نوع بذر و گیاه، خیلی دقیق و کارشناسی شده انتخاب شوند تا نیازهای بدن را براورده کرده و در مدت طولانی دچار عارضه نکند. اگر در این مورد تحقیق بفرمایید بسیار مفید و ارزنده خواهد بود زیرا جان بسیاری از انسانها را نجات خواهید داد. با تشکر.
سلام و احترام
از توجه شما به هیدروپونیک ایران و موضوع نجات انسان ها سپاسگزاریم.